پایگاه خبری نیم کلاچ به نقل از با کامیون، در حالی که واردات کامیون و کشندههای کارکرده به ایران با هدف نوسازی ناوگان حملونقل جادهای در جریان بود، اکنون این خودروها به دلیل مشکلات تخصیص ارز و بوروکراسی پیچیده، پشت مرزهای ترکیه گرفتار شدهاند. قوانین مصادره کامیونهای وارداتی ایران در ترکیه باعث شده است که ۱۴۰ دستگاه کامیون توسط دولت ترکیه مصادره شود و بیش از ۱۵۰۰ دستگاه دیگر نیز در معرض خطر ضبط قرار بگیرند.
مشکلات مصادره کامیونهای وارداتی ایران در ترکیه
طبق اعلام خالد جنگجو، ناظر گمرکات آذربایجانغربی، ترکیه بر اساس قوانین داخلی خود، کامیونهایی را که بیش از سه ماه بدون ترخیص در گمرکات این کشور باقی بمانند، مشمول جریمههای سنگین و نهایتاً مصادره میکند. این موضوع، نگرانیهای جدی برای شرکتهای حملونقل و رانندگانی که برای نوسازی ناوگان خود این خودروها را خریداری کردهاند، به همراه داشته است.
واردات ۳۰۰۰ کشنده از دو گمرک ارومیه و بازرگان در دو سال اخیر
بر اساس آمارهای رسمی، در دو سال اخیر بیش از ۳۴۸ دستگاه کامیون و کشنده از طریق گمرکات ارومیه و بازرگان وارد کشور شده است. با این حال، ۱۵۰۰ دستگاه دیگر به دلیل عدم تخصیص ارز و مشکلات ثبتسفارش، همچنان در گمرکات ترکیه متوقف ماندهاند.
چرا کامیونها ترخیص نمیشوند؟
۱. ناهماهنگی بین وزارت صمت و بانک مرکزی
کارشناسان این حوزه معتقدند که مشکل اصلی به عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی برمیگردد. با اینکه وزارت صمت ثبتسفارش این کامیونها را تأیید کرده است، بانک مرکزی به دلیل مشکلات ارزی، از تأمین منابع مالی لازم برای ترخیص این خودروها خودداری میکند.
۲. قوانین سختگیرانه ترکیه
طبق قوانین ترکیه، کامیونهایی که در مدت مشخصی ترخیص نشوند، به عنوان “خودروهای بلاصاحب” تلقی شده و مصادره میشوند. این موضوع باعث شده است که سرمایه قابلتوجهی از شرکتهای حملونقل ایرانی در آستانه از بین رفتن باشد.
فرسودگی ناوگان و ضرورت نوسازی سریع
در حال حاضر بیش از ۱۱۰ هزار دستگاه کامیون و کشنده در کشور فرسوده هستند و ۲۰۰ هزار دستگاه دیگر نیز به مرز فرسودگی نزدیک شدهاند. از این رو، واردات کامیونهای کارکرده اروپایی و کرهای به عنوان راهکاری برای سرعتبخشیدن به روند نوسازی ناوگان مطرح شد. اما موانع اجرایی باعث شده است که این برنامه با چالشهای جدی مواجه شود.
پیگیری دولت برای جلوگیری از مصادره کامیونها
به گفته خالد جنگجو، استاندار آذربایجانغربی به همراه هیأت دولت در حال مذاکره با طرف ترک برای جلوگیری از مصادره کامیونهای باقیمانده هستند. اما تا زمانی که مشکلات تخصیص ارز و ثبتسفارش حل نشود، این بحران همچنان ادامه خواهد داشت.
آینده سرمایهگذاری در حملونقل خصوصی ایران در خطر است
یکی از مهمترین نگرانیهای فعالان بخش خصوصی، از بین رفتن اعتماد سرمایهگذاران به این حوزه است. اگر این مشکل به زودی حل نشود، نهتنها سرمایه شرکتهای حملونقل از بین میرود، بلکه ممکن است واردات کامیونهای موردنیاز برای نوسازی ناوگان نیز به طور کلی متوقف شود.
سخن پایانی
تاکنون ۱۴۰ کامیون ایرانی در ترکیه مصادره شده است. ۱۵۰۰ دستگاه دیگر در خطر ضبط قرار دارند. عدم تخصیص ارز و مشکلات ثبتسفارش، عامل اصلی عدم ترخیص این کامیونها است. ناوگان حملونقل ایران با بحران فرسودگی مواجه است و نیاز مبرم به نوسازی دارد. دولت ایران به دنبال رایزنی برای حل این مشکل است، اما راهکار عملی تا کنون ارائه نشده است.
مصادره کامیونهای وارداتی ایران در ترکیه در صورت ادامهدار شدن، نهتنها باعث نابودی سرمایههای بخش خصوصی خواهد شد، بلکه میتواند آینده نوسازی ناوگان حملونقل ایران را نیز به خطر بیندازد.